Üst düzey bir Hamas yetkilisi BBC’ye, Perşembe günü Doha’da yeniden başlaması planlanan, Gazze’de ateşkes sağlanması ve rehinelerin serbest bırakılması amaçlı görüşmelere katılmayacaklarını söyledi.
Filistinli silahlı grubun halihazırda üzerinde anlaşılan teklifin uygulanması için bir yol haritası talep ettiğini söyleyen yetkili, ” İsrail’in sırf savaşı sürdürebilmek için düzenlemiş olmak adına düzenlediği müzakerelere katılmayacağız” dedi.
Yol haritasının, ABD Başkanı Joe Biden’ın Mayıs sonunda önerdiği anlaşma maddelerine dayanması gerektiğini kaydetti ve İsrail’i “yeni koşullar” eklemekle suçladı.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu bu iddiayı reddiyor ve değişiklik talep edenin Hamas olduğunu savunuyor.
Görüşmelerin Hamas olmadan da gerçekleşmesi bekleniyor, zira arabulucu ülkeler – ABD, Mısır ve Katar – kalan sorunları çözecek bir plan oluşturmak için bir araya gelebileceklerini söylüyor.
Hamas’ın siyasi lideri ve baş müzakerecisi İsmail Haniye’nin Tahran’da suikasta uğramasından bu yana müzakereler askıya alındı.
ABD, ateşkes anlaşmasına varılmasının İran’ı, Haniye suikastından sorumlu tuttuğu İsrail’e karşı misilleme yapmaktan caydırmasını ve böylece bölgesel bir çatışmayı önlemesini umuyor. İsrail, Haniye suikastını ne üstlendi ne de yalanladı.
İsrail ordusu, 7 Ekim’de güney İsrail’e düzenlenen ve yaklaşık 1.200 kişinin öldürüldüğü ve 251 kişinin rehin alındığı saldırıya yanıt olarak Gazze’ye askeri operasyon başlattı.
Hamas tarafından yönetilen Gazze’deki Sağlık Bakanlığı’na göre, o zamandan beri Gazze’de 39.960’tan fazla kişi öldürüldü.
Hamas’ın hâlâ elindeki 111 rehinenin 39’unun öldüğü sanılıyor.
Geçen hafta ABD, Mısır ve Katar liderleri, İsrail ve Hamas’ı görüşmelere acilen yeniden başlamaya çağıran ortak bir bildiri yayınladılar.
Bir çerçeve anlaşmasının “artık masada olduğunu ve sadece uygulamaya dönük ayrıntıların tamamlanması gerektiğini” söylediler ve gerekirse aralarındaki farklılıkların üstesinden gelecek başka öneriler sunmaya hazır olduklarını eklediler.
İsrail, Perşembe günkü görüşmelere katılmak üzere bir müzakereci ekibi göndereceğini söyledi. Ancak Hamas arabuluculardan yeni müzakereler başlatmaları yerine, bir buçuk ay önce kaldığı yerden görüşmeleri devam ettimelerini istedi.
Çarşamba günü Hamas’ın üst düzey bir yetkilisi temsilcilerinin, birçoğu Katar’ın başkentinde olmasına rağmen toplantıya katılmayacağını doğruladı.
BBC’ye, “İsrail’in Gazze Şeridi’nden, özellikle de (Mısır sınırı boyunca uzanan) Philadelphia Koridoru’ndan çekilmesini garanti eden ve yerinden edilmiş kişilerin herhangi bir sınır getirilmeksizin Gazze’nin kuzeyine geri dönmesine ve insani yardıma izin veren Başkan Biden’ın ateşkes planı ve Güvenlik Konseyi kararı temelinde halihazırda üzerinde anlaştığımız teklifi uygulamak için bir yol haritası istiyoruz” dedi.
“Yeni koşullar ekleyen ve önceki anlaşmadan dönen İsrail’dir” diye ekledi.
Biden’ın 31 Mayıs’ta açıkladığı ve BM Güvenlik Konseyi tarafından desteklenen planının ilk aşaması, 6 haftalık ateşkes, İsrail’in Gazze’nin nüfusun yoğun olduğu alanlarından çekilmesi, bazı mahkumların ve rehinelerin serbest bırakılması ve insani yardımın Gazze’ye ulaşmasını öngörüyor.
İkinci aşamada hayattaki tüm rehinelerin serbest bırakılması ve İsrail’in Gazze’den tamamen çekilmesi yer alıyor.
Planının üçüncü aşamasında ise 7 Ekim’de kaçırılan ve hayatını kaybeden rehinelerin cenazelerinin verilmesi ve Gazze’nin yeniden inşası var.
Salı günü New York Times gazetesi, kamuya açıklanmamış belgelere göre İsrail’in 27 Temmuz’da beş yeni koşulu içeren bir mektup ilettiğini bildiridi.
Mayıs ayındaki teklifin “İsrail güçlerinin Gazze Şeridi’nin tüm sınırı boyunca yoğun nüfuslu bölgelerden doğuya doğru çekilmesinden” bahsettiğini, ancak Temmuz ayındaki mektubun İsrail’in Philadelphia Koridoru’nu kontrol etmeye devam edeceğini gösteren bir harita içerdiğini yazdı.
Habere göre, mektuba sadece silahsız sivillerin bölgeyi fiilen ikiye bölen Netzarim Koridoru üzerinden Gazze’nin kuzeyine dönmesini sağlamak amacıyla bir mekanizmanın kurulması gerektiği yönünde de bir şart eklendi.
İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu’nun ofisi habere yanıt olarak, yeni koşullar eklediği iddiasının “yanlış” olduğunu belirtti, sadece anlaşma maddelerine “açıklık getirildiği” kaydedildi.
Açıklamada, Hamas’ın Mayıs anlaşmasına “29 değişiklik getirdiği, ancak bunların Netanyahu tarafından reddedildiği” belirtildi, bu değişikliklerin içeriği açıklanmadı.
Salı günü ilerleyen saatlerde ABD Başkanı Biden, müzakerelerin “zorlaştığını” kabul etti ancak “vazgeçmeyeceğini” söyledi.
Ayrıca bir ateşkes anlaşmasının, Hamas’ın başlıca destekçisi olan İran’ın İsmail Haniye suikastı nedeniyle İsrail’e misilleme yapma olasılığını önlemeye yardımcı olacağına inandığını söyledi.
Haniye suikastinde rolü olduğunu ne doğrulayan ne de yalanlayan İsrail, İran’ı “saldırıda bulunması durumunda ağır bedel ödeyeceği” konusunda uyardı. İran, Batı’nın saldırıdan vazgeçme çağrılarını reddetti ve “bir saldırgana yanıt vermenin hakkı olduğunu” vurguladı.
Haniye’nin yerine, 7 Ekim saldırısının planlayıcılarından biri olan Hamas’ın Gazze lideri Yahya Sinvar geçti. Netanyahu Pazartesi günü, Sinvar’ın “bir rehine anlaşmasının şimdiye kadar önündeki tek engel olduğunu ve olmaya da devam ettiğini” söyledi.
